نام شیمیایی :
نام لاتین:
نام های دیگر محصول :
فرمول شیمیایی :
شکل و حالت فیزیکی :
مونوپروپیلن گلیکول
Monopropylene glycol
پروپیلن گلیکول ،
C۳H۸O۲
مایع شفاف، بی رنگ و چسبناک ، بی بو
پروپیلن گلیکول چیست؟
مونوپروپیلن گلیکول ترکیبی آلی و سنتتیک با فرمول شیمیایی C۳H۸O۲ است. نام‌های دیگر این ماده عبارت‌اند از پروپیلن گلیکول، PG و MPG. مونوپروپیلن مایعی ویسکوز، بی‌رنگ، تقریباً بی‌بو و با طعمی شیرین است. از لحاظ شیمیایی نوعی دی‌اُل یا دیول (Diol) به حساب می‌آید و در بسیار از حلال‌ها مانند آب، استون و کلروفرم به هر نسبتی نامحلول است. همچنین در گروه الکل‌ها قرار می‌گیرد. نام این حلال آلی را در کنار بسیاری از حلال های معروف از جمله آب، استون و کلروفرم می توان مشاهده کرد.مونو پروپیلن گلیکول در دسته بندی امولسیون قرار می گیرند و از مهمترین گلیکول های پر مصرف می باشد ،مونو پروپیلن گلیکول از اکسید پروپیلن و یا از طریق رزین تبادل یونی تولید می گردد.
ساختار مونو پروپیلن گلیکول :
مونوپروپیلن گلیکول مایعی شفاف، بی‌رنگ و با خاصیت نم‌بینی (Hygroscopy) است. دارای یک کربن نامتقارن است؛ لذا دو انانتیومر دارد. MPG تجاری، مخلوطی راسمیک (حاوی هر دو انانتیومر) است. ایزومر خالص این ماده با هیدراته کردن ایزومر خالص پروپیلن اکسید به دست می‌آید.
این ترکیب به دلیل داشتن دو گروه الکلی در ساختار خود جزء ترکیبات دی اُل طبقه بندی می شود و با طیف گسترده ای از حلال ها از جمله آب ، استون و کلروفرم قابل اختلاط است. این ترکیب در مقیاس بالا در درجه اول برای تولید پلیمرها مورد استفاده قرار می گیرد.
خواص مونو پروپیلن گلیکول :
ترکیب مونوپروپیلن گلیکول با آب، به دلیل اثر عدم انحلال حل‌شونده در حلال، باعث پایین آمدن نقطه‌ی انجماد آب میشود. به طور کلی، گلیکول‌ها موادی غیرخورنده با فراریت و سمیت بسیار کمی هستند. البته به جز اتیلن گلیکول (ماده‌ای کلیدی در ضدیخ‌ها) که برای انسان و بسیاری از حیوانات سمی است.
کاربرد مونو پروپیلن گلایکول :
مونو پروپیلن گلایکول در مقیاس وسیع و در رتبه اول برای تولید انواع پلیمرها مورد استفاده قرار می گیرد.این ماده دارای دو گرید صنعتی و خوراکی می باشد و مصارف دارویی ، بهداشتی یا غذایی این ترکیب آلی در اتحادیه اروپا، هر یک با کد مشخصی معرفی می شود. پروپیلن گلایکول به عنوان مواد اولیه برای تهیه داروهای موضعی، خوراکی و دارویی در ایالات متحده و اروپا مورد تأیید است.
- حلال
- خوراکی و استنشاقی
- پلیمرها
- آرایشی بهداشتی
- داروسازی
- ضدیخ و یخ‌زدایی
- درمانی
حلال
مونوپروپیلن گلیکول حلالی بسیار عالی برای تولید جوهر چاپگر‌ها است. همچنین در تولید دترجنت‌های غیریونی استفاده میشود. این دترجنت‌ها در صنایع نفتی، فرآوری شکر و تولیدات کاغذ کاربرد دارند.
خوراکی و استنشاقی
مونوپروپیلن گلیکول به عنوان نم نگهدار، حلال و نگهدارنده در خوراکی‌ها و دخانیات استفاده میشود. همچنین به همراه گلیسرین گیاهی، به عنوان یکی از مواد اولیه اصلی (۱ تا ۹۲ درصد) تشکیل دهنده‌ی مایع و کارتریج سیگارهای الکترونیکی و وِیپ‌ها استفاده شده و در بخش اتمایزر، آیروسوله میشود. از همین ویژگی برای تولید دود در کشتی‌ها و قطارها مدل استفاده میشود تا با یک دستگاه حرارتی کوچک دود بیشتری تولید شود.
از پروپیلن گلیکول در خوراکی‌های فراوانی استفاده میشود؛ مانند نوشیدنی‌های برپایه‌ی قهوه، شیرین‌کننده‌های مایع، بستنی، محصولات لبنی همزده و نوشیدنی‌های گازدار. وِیپورایزهایی که برای دارو رسانی استفاده می‌شوند، معمولاً حاوی این ماده هستند.
پلیمرها
۴۵ درصد تولیدات مونوپروپیلن گلیکول به عنوان ماده‌ی اولیه‌ی شیمیایی صرف تولید رزین پلی‌استرهای سیرنشده میشود. پروپیلن گلیکول با مخلوطی از مالئیک انیدرید سیرشده و ایزوفتالیک اسید واکنش داده و یک کوپلیمر یا بسپار ناهمگن تولید می‌کند. ایجاد اتصالات عرضی بیشتر در این پلی‌مر جزئی سیرنشده، موجب تولید پلاستیک‌های ترموست (گرماسخت) میشود.
مشابه به این کاربرد، مونوپروپیلن گلیکول را با پروپیلن اکسید واکنش داده تا اولیگومر و پل‌مرهایی تولید شود که برای تولید پلی‌اورتان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. چون در مقایسه با آب، MPG دیرتر تبخیر میشود، در رنگ‌های آکلریک ساختمانی برای به تاخیر انداختن خشک شدن رنگ کاربرد دارد.
آرایشی بهداشتی
از MPG به عنوان نم نگهدار یا مرطوب کننده در ضدعفونی کننده‌های دست بر پایه‌ی الکل، برای جلوگیری از خشک شدن پوست استفاده میشود. در شامپوها، لوازم آرایشی و دستمال مرطوب مخصوص کودک نیز از پروپیلن گلیکول به عنوان مرطوب کننده استفاده میشود.
میزان استفاده از مونوپروپیلن گلیکول در تولید لوازم آرایشی به مرور زمان افزایش چشمگیری داشته است. مثلاً در ایالات متحده در سال ۱۹۹۴، ۵۶۷۶ محصول آرایشی از این ماده استفاده کرده بودند و این عدد در سال ۲۰۱۲ به ۹۰۹۴ رسید.
داروسازی
مونوپروپیلن گلیکول به عنوان حلال در داروسازی استفاده میشود. در فرمولاسیون بسیاری از داروهای خوراکی، تزریقی و موضعی مانند دیازپام و لورازپام، که در آب نامحلول هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تولید برخی از قطره‌های اشک مصنوعی نیز استفاده از این ماده گزارش شده است.
ضدیخ و یخ‌زدایی
پروپیلن گلیکول همانند اتیلن گلیکول می‌تواند نقطه‌ی انجماد آب را کاهش دهد و در واقع خاصیت ضد یخی دارد. به همین جهت از این ماده در تولید مایع یخ زدای هواپیماها در فرودگاه‌ها استفاده میشود. چون پروپیلن گلیکول سمیت بسیار کمتری نسبت به اتیلن گلیکول دارد، به طور رایج در فرودگاه‌ها استفاده میشود. البته خاصیت یخ‌زدایی اتیلن گلیکول بیشتر است و هنوز بعضی از فرودگاه‌های دنیا از آن استفاده می‌کنند.
بخش اعظم مایع یخ‌زدای هواپیما به سطح هواپیما نمی‌چسبد و روی زمین می‌ریزد. معمولاً فرودگاه‌ها از سیستمی برای جمع‌آوری مایع اضافی استفاده می‌کنند تا MPG به زمین و آب‌ها سرایت نکند. چرا که تجزیه‌ی این ماده در طبیعت، اکسیژن زیادی نیاز دارد و ممکن است موجب خفگی موجودات آبزی شود.
مخلوط آب و پروپیلن گلیکول به عنوان ضد یخ را صورتی رنگ می‌کنند که نشان از غیرسمی بودن آن دارد. از مونوپروپیلن گلیکول برای تولید ضدیخ‌های دوستدار طبیعت به جای اتیلن گلیکول استفاده میشود. ضدیخ‌های ۶۰- درجه سانتی‌گراد با نسبت ۶ به ۴ و ضدیخ‌های ۴۵- درجه سانتی‌گراد به نسبت ۴ به ۶، حاوی پروپیلن گلیکول و آب هستند.
درمانی
در دامپزشکی از این ماده برای درمان هایپرکتونمی (توکسمی آبستنی) نشخوارکنندگان استفاده میشود. در نشخوارکننده‌گان باکتری‌هایی در دستگاه گوارش وجود دارند. این باکتری‌ها سلولز مصرفی حیوان را تخمیر و اسیدهای چرب تولید می‌کنند. با استفاده از این اسیدهای چرب در کبد نشخوارکننده، گلوکز ساخته میشود.
گاهی در بازه‌ای از دوران آبستنی جانور، مصرف انرژی جنین بیشتر از میزان انرژی دریافتی از غذای مادر میشود. در این حالت بدن جانور از چربی‌های بدن به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند. یکی از محصولات جانبی تجزیه‌ی چربی‌ها در بدن، اجسام کتونی هستند. تجزیه زیاد چربی‌ها باعث تجمع اجسام کتونی و مسمومیت جانور میشود.
برای درمان این بیماری در جانوران غیر نشخوار کننده، از گلوگز استفاده میشود. اما در نشخوارکنندگان نمی‌توان از گلوکز استفاده کرد. چون گلوکز توسط باکتری‌های بخشی از دستگاه گوارش، یعنی سیرابی، تجزیه شده و چیزی برای جانور نمی‌ماند. مونوپروپیلن گلیکول برخلاف گلوکز به صورت جزئی در سیرابی متابولیزه میشود. مقادیر باقی‌مانده جذب خون جانور شده و از آن در کبد برای تولید گلوکز استفاده میشود.
موارد ایمنی مربوط به مونو پروپیلن گلیکول :
پروپیلن گلیکول که مطابق با سازمان غذا و دارو امریکا میباشد به عنوان یک ماده امن که در شرایط خاص به عنوان افزودنی به حساب می‌آید. در صورتی که در مدت طولانی پروپیلن گلیکول در معرض غلطت های بالا باشد ممکن است منجر به ایجاد آلرژی جزئی و مشکلات سلامتی شدید شود.
گوارشی:
میزان سمی بودن پروپیلن گلیکول بسیار کم میباشد ولی مصرف مداوم پروپیلن گلیکول موجب تهوع شود. خوردن این ماده باعث مشکلات موقتی قلبی، کبدی و کلیوی میشود.
پوست:
در صورت تماس پوست با پروپیلن گلیکول منجر به خارش و تحریک آن ناحیه می شود ، در این صورت کافیه پوست با آب شسته شود.
استنشاق:
استنشاق بخارات پروپیلن گلیکول در طولانی مدت منجر به درد و ناراحتی در قفسه ی سینه می شود. پروپیلن گلیکول و سایر محصولات فرار در هوای خانه به عنوان عواملی خطرناک برای بیماری آسم و سایر مشکلات حاد تنفسی شناسایی شده است.
تماس با چشم:
در صورتی که پروپیلن گلیکول به صورت مایع یا بخار با چشم برخورد کند ممکن است باعث حساسیت خفیف چشم شده و باعث قرمزی و درد چشم میشود. در این صورت، چشم باید به سرعت با آب سرد شستشو داده شود.
نکته: در مورد التهاب چشم یا پوست به واسطه ی پروپیلن گلیکول هیچ قطره، کرم، لوسیون یا داروهایی را بدون مشورت با متخصص استفاده نکنید.
بازار مونو پروپیلن گلیکول
طبق آماری که درباره خرید و فروش پروپیلن گلیکول در بازارهای جهانی به ثبت رسیده است، میزان فروش جهانی این ماده تا سال ۲۰۱۸ با رشد قابل توجهی مواجه بوده است. در میان کشورهای جهان، کشور آلمان با سهم حدود ۳۲ درصد اولین کشور صادر کننده این ترکیب آلی معرفی شده است. کشور فرانسه نیز برترین وارد کننده پروپان-۱و۲-دی اُل در بازار جهانی می باشد. سهم خرید و فروش این ترکیب آل از درآمد دلاری حدود ۴۲۵ میلیون دلار بوده است که در مقایسه با سال گذشته حدود ۱۱ درصد رشد مثبت داشته است. این آمار در سال ۲۰۱۸ ثبت شده اند.
تمرکز بازارهای جهانی برای خرید و فروش و صادرات پروپیلن گلیکول، حدود ۶ درصد است که از نظر شاخص های صادراتی در حد متوسط قرار دارد. کشورهای کره جنوبی با سهم حدود ۳۰ درصد، کشور آمریکا با سهم حدود ۷ درصد و کشور بلژیک با سهم ۲۵ درصد در رتبه های دوم تا چهارم صادرات پروپان-۱و۲-دی اُل قرار دارند.
شرکت مانیتیس آماده است تا مونو پروپیلن گلیکول مورد نیاز شما را با با بالاترین کیفیت و بهترین قیمت بصورت داخلی و پرفرمایی تامین نماید. جهت استعلام قیمت و مشاوره با کارشناسان فروش ما تماس حاصل فرمایید.